Starten zonder kaart maar met kompas
Cocreatietrajecten vertrekken vanuit witruimte en verlopen daardoor vaak zonder richtingaanwijzer of kaart. De padvinder vindt zijn weg door een kompas en een kaart te gebruiken. Bij cocreatie bestaat die kaart niet. Die wordt geconstrueerd, gecocreëerd tijdens het proces.
Het Schakelkompas fungeert daarbij ook letterlijk als een kompas. Het geeft het noorden aan voor wie dit tijdens het proces zou verliezen. Het is geen stappenplan, maar het geeft aan welke stapstenen je zal aandoen onderweg.
Een project vertrekt vanuit de gezamenlijke vaststelling dat er potentieel is en dat dat potentieel niet alleen kan gerealiseerd worden. Ontmoeten, delen, uitwisselen is daarom essentieel. En die ontmoeting wordt versterkt door samen iets te doen, door experimenten op te zetten, en door de mogelijkheden om de ontmoeting te versterken uit te bouwen.
Door samen te doen, moeten er afspraken worden gemaakt, leren de cocreanten elkaar, hun eigen mogelijkheden en die van de samenwerking beter kennen. Tijdens die interacties wordt het duidelijker waarover het project gaat, wat de consequenties van de gemaakte keuzes zijn en waar de verschilpunten liggen. De identiteit wordt scherper door de confrontatie met het verschil, tussen de verschillende perspectieven en visies op het potentieel.
Veel projecten focussen bij het begin sterk op de gewenste structuur en slaan de eerste kleuren over. Dat is op zich niet erg, als je maar weet dat die sowieso terug op je pad komen. Op die manier vormt het Schakelkompas geen stappenplan, maar helpt het obstakels tijdens het proces te definiëren en te counteren.
Identiteit betekent: waar staan we voor, waardoor wordt deze plek en haar gebruikers gekenmerkt, hoe verhouden we ons tot anderen?
De uitwerking van een transactiemodel is ook zo een moment waar je in een project aan kan voorbijgaan: vanuit structuur stappen zetten naar beweging is een klassieke stap voor een vereniging. Nochtans is het belangrijk om na te denken over hoe het project de samenwerking inkomsten en uitgaven op elkaar zal afstemmen en hoe de transacties tussen de cocreanten en met de buitenwereld zullen georganiseerd worden (zie bv. de ervaringen met gemeenschapsmunten), hoe het project en vooral de ontstane community zal blijven bestaan en floreren. Anno 2020 onderzoeken we de mogelijkheden van platformdesign (zie www.platformdesigntoolkit.com ) in dat verband.
Het kompas leidt het proces naar impact. Die impact kan gedefinieerd worden aan het begin of in de loop van het project. In ieder geval gaat het over voortschrijdend inzicht, over luisteren, ook naar het evolutief doel zoals Laloux het formuleerde (http://www.reinventingorganizations.com/).
